Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 – określa strategię i główne kierunki działań w zakresie rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich na terenie naszego kraju. Ogólne i szczegółowe cele Programu zgodne są z celami określonymi przez Rozporządzenie Rady (WE) nr 1698/2005 (w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich przez Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW), oraz z potrzebami i problemami polskiej wsi.
Podstawowym celem PROW na lata 2007-2013 jest realizacja koncepcji wielofunkcyjności rolnictwa
i obszarów wiejskich. Zakłada ona wzmocnienie ekonomiczne gospodarstw rolnych i wzrost konkurencyjności sektora rolno-spożywczego, z jednoczesnym zapewnieniem instrumentów na rzecz różnicowania działalności gospodarczej w kierunku pozyskania i stworzenia alternatywnych źródeł dochodów mieszkańców.
Działania PROW 2007-2013 podejmowane będą w ramach czterech osi priorytetowych (oraz Pomocy Technicznej), współfinansowanych z Europejskiego Funduszu Rolnego na Rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich a także ze środków krajowych przeznaczonych na ten cel w ustawie budżetowej.
Osie priorytetowe dotyczyć będą:
- Oś 1: Poprawa konkurencyjności sektora rolnego i leśnego;
- Oś 2: Poprawa środowiska naturalnego i obszarów wiejskich;
- Oś 3: Jakość życia na obszarach wiejskich i różnicowanie gospodarki wiejskiej;
- Oś 4: Leader.
Podział wydatków publicznych ( środki unijne + wkład krajowy) przedstawia się następująco:
- Oś 1: 7 187 532 000,00
- Oś 2: 5 546 001 520,00
- Oś 3: 3 430 183 920,00
- Oś 4: 787 500 000,00
- Pomoc Techniczna: 266 600 000,00
Osie priorytetowe PROW 2007-2013
W ramach priorytetowych kierunków wsparcia obszarów wiejskich UE zdefiniowano cztery osie:
- Oś 1: Poprawa konkurencyjności sektora rolnego i leśnego;
- Oś 2: Poprawa środowiska naturalnego i obszarów wiejskich;
- Oś 3: Jakość życia na obszarach wiejskich i różnicowanie gospodarki wiejskiej;
- Oś 4: Leader
Oś 1: Poprawa konkurencyjności sektora rolnego i leśnego (art. 20 rozporządzenia Rady (WE) nr 1698/2005)
Zaplanowano działania wspierające proces restrukturyzacji gospodarstw rolnych i wzmocnienie kapitału rzeczowego. Instrumenty wsparcia Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich będą skierowane na poprawę konkurencyjności przemysłu spożywczego oraz wsparcie kreowania wartości dodanej podstawowej produkcji rolnej. Poprawa konkurencyjności sektora rolnego
realizowana będzie poprzez wsparcie w zakresie jakości produkcji, polepszania infrastruktury wsi oraz tworzenia grup zrzeszających producentów rolnych.
W ramach tej osi podjęte zostaną również działania w zakresie zdobywania wykształcenia i podnoszenia kwalifikacji. Podnoszenie poziomu wykształcenia i kwalifikacji będzie realizowane poprzez kształcenia zawodowe, działania informacyjne i szkoleniowe oraz umożliwienie korzystania z usług doradczych. Wsparcie to obejmować będzie zarówno sektor rolny jak i leśny.
Oś 2: Poprawa środowiska naturalnego i obszarów wiejskich (art. 36 rozporządzenia Rady (WE) nr 1698/2005)
Dobry stan środowiska naturalnego i różnorodność biologiczna Polski wyróżnia nasz kraj na tle innych krajów Europy. W związku z tym wprowadzone zostaną instrumenty wsparcia oraz zachęty dla rolników, które będą sprzyjały zachowaniu i poprawie stanu siedlisk przyrodniczych i ostoi gatunków. Cel ten będzie realizowany przez działania, związane z odpowiednimi praktykami rolniczymi w obrębie gospodarstwa, takimi jak promowanie zrównoważonego sposobu gospodarowania, odpowiedniego użytkowania gleb i ochrony wód, kształtowanie struktury krajobrazu, przywracanie walorów lub utrzymanie stanu cennych siedlisk użytkowanych rolniczo. Szczególne znaczenie mają tutaj obszary objęte siecią Natura 2000. Wsparciem objęte zostanie gospodarowanie na obszarach trudnych – grunty słabszej jakości, położone na stokach oraz w paśmie podgórskim i górskim. Poprawa środowiska i zrównoważone użytkowanie obszarów wiejskich wiąże się z gruntami rolnymi i lasami. W tym celu planowane są instrumenty, które przyczynią się do zwiększenia stopnia lesistości w Polsce. Większość z działań związanych z ochroną środowiska naturalnego będzie miała charakter wieloletni, a ich realizacja w sposób trwały wpływać ma na zrównoważony i wielofunkcyjny rozwój obszarów wiejskich.
Oś 3: Jakość życia na obszarach wiejskich i różnicowanie gospodarki wiejskiej (art. 52 rozporządzenia Rady (WE) nr 1698/2005)
Działania dostępne w ramach Osi 3 uzupełniają priorytety dwóch pierwszych osi i w sposób synergiczny mogą pozytywnie oddziaływać na mieszkańców obszarów wiejskich. Pierwsza grupa działań dotyczy różnicowania działalności gospodarczej, a do najważniejszych zadań należy zwiększanie wartości dodanej do produktów np. poprzez konfekcjonowanie, stymulowanie rynku produktów lokalnych i regionalnych, turystyki, handlu, doradztwa, usług. W tym kontekście priorytet stanowi zapewnienie pracy i dochodów przez rozwój działalności pozarolniczej.
Drugą grupę stanowią instrumenty mające na celu poprawę jakości życia. Dotyczą one odnowy wsi, poprawy stanu dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego. Realizacja tych działań ma przyczynić się do polepszenia jakości życia oraz ma stanowić dodatkowy czynnik wspierający proces identyfikacji mieszkańców z obszarów wiejskich z ich regionem wraz z jego tradycjami i wartościami.
Oś 4: Leader (art. 61 rozporządzenia Rady (WE) nr 1698/2005)
LEADER jest podejściem przekrojowym, umożliwiającym realizowanie i wdrażanie celów Osi 3. Celem Osi 4 jest aktywizacja mieszkańców obszarów wiejskich poprzez budowanie potencjału społecznego na wsi, zwiększenie potencjału zdobywania środków finansowych i ich wykorzystania, a także polepszenie zarządzania lokalnymi zasobami i ich waloryzacja.
Aktywizacja społeczności wiejskich wymaga włączenia się w te działania partnerów społecznych. Leader jest podejściem do rozwoju obszarów wiejskich, polegającym na oddolnym opracowaniu przez lokalną społeczność wiejską lokalnej strategii rozwoju obszarów wiejskich oraz realizacji wynikających z niej innowacyjnych projektów łączących zasoby, wiedzę i umiejętności przedstawicieli trzech sektorów: publicznego, gospodarczego i społecznego. Przedstawiciele tych trzech środowisk tworzą tzw. lokalną grupę działania– partnerstwo międzysektorowe, które samodzielnie wybiera projekty, których realizacja przyczyni się do osiągnięcia celów wspólnie opracowanej strategii. Takie działanie wzmocnić ma poczucie lokalnej wspólnoty, podnieść jakość zarządzania oraz wzmocnić kapitał społeczny na obszarach wiejskich.